Globalny Traktat Oceaniczny wejdzie w życie!
Date:
Październik 17, 2025
Oceany to kluczowe ekosystemy. Są one źródłem różnorodnego i wspaniałego życia, wspierają utrzymanie bezpieczeństwa żywnościowego, pochłaniają ogromną ilość emisji gazów cieplarnianych i są wspólnym dziedzictwem całej ludzkości. Przemysłowe połowy, zanieczyszczenia, kryzys klimatyczny i odwierty ropy stanowią jednak dla nich ogromne zagrożenie.
W odpowiedzi na niszczenie tych środowisk w 2022 roku, podczas 15. Konferencji Stron Konwencji o różnorodności biologicznej (CBD COP15), przyjęto globalne porozumienie, mające na celu powstrzymanie utraty różnorodności biologicznej. Jednym z celów jest skuteczna ochrona co najmniej 30% oceanów i obszarów morskich do 2030 roku. Przy dotychczasowym tempie ochrony, cel ten nie zostanie jednak osiągnięty do końca obecnego wieku. Sytuację poprawić może wdrożenie Światowego Traktatu Oceanicznego, który ma doprowadzić do wypracowania narzędzi mających na celu skuteczną ochronę, w tym umożliwienie tworzenia rezerwatów oceanicznych i wprowadzenie nowoczesnego zarządzania oceanami.
Traktat Oceaniczny to potoczna nazwa na Porozumienie w ramach Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza, dotyczącego ochrony i zrównoważonego wykorzystania morskiej różnorodności biologicznej na obszarach znajdujących się poza jurysdykcją krajową podpisanego 22 września 2023 r. w Nowym Jorku.
Porozumienie ma zasadnicze znaczenie dla walki z kryzysem klimatycznym i utratą różnorodności biologicznej. Według raportu "OECD The Ocean Economy to 2050" ochrona i odbudowa morskich ekosystemów dzięki temu dokumentowi ma istotne znaczenie dla światowej gospodarki. Gospodarka oceaniczna ma bowiem ogromną wartość szacowaną na trzy do sześciu bilionów dolarów rocznie. To porozumienie ułatwi powoływanie obszarów chronionych na obszarach znajdujących się poza terenami krajów, na dalekich wodach. Traktat umożliwi też rozwój nauki i technologii oraz sprawiedliwy podział korzyści wynikających z badań i wykorzystania materiałów genetycznych pochodzących od organizmów żyjących w oceanach, które mogą stać się źródłem nowych leków czy innowacji przemysłowych.
Traktat został podpisany przez 145 krajów. Aby wszedł on w życie musiał on jednak zostać ratyfikowany przez 60 państw. Cel ten udało się osiągnąć we wrześniu tego roku. Od tego momentu pozostaje jeszcze 120 dni na ratyfikowanie i przystąpienie do traktatu. Na dziś, ratyfikacji dokonało 75 państw, ostatnim krajem który 1 października dokonał ratyfikacji jest Palestyna. W przyszłym roku odbędzie się pierwsza konwencja stron Porozumienia, gdzie ustalane będą kolejne kroki na rzecz ochrony mórz i oceanów.
Niestety, póki co Polska nie ratyfikowała tego porozumienia, choć podpisała się pod porozumieniem dwa lata. Polscy naukowcy i organizacje pozarządowe wzywają do ratyfikowania tego porozumienia, aby Polska również mogła korzystać z Traktatu Oceanicznego dzięki np. dostępowi do nowych technologii morskich czy morskich zasobów genetycznych.
Projekt finansowany przez Unię Europejską. Poglądy i opinie wyrażone na stronie są jednak wyłącznie poglądami i opiniami autorów i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy Unii Europejskiej lub Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Edukacji i Kultury (EACEA). Unia Europejska, ani EACEA nie ponoszą za nie odpowiedzialności.